Lô đề hay còn có tên gọi khác là Số Đề, một mô hình giải trí cá cược gần như gắn liền với nền văn hoá truyền thống của người Việt. Mặc dù lô đề là hình thức trò chơi không được hợp pháp hóa tại Việt Nam, nhưng nếu bỏ qua các yếu tố về pháp lý thì lô đề có cho mình một giá trị mang hơi thở văn hoá bản sắc riêng. Tại bài viết, điều Thần Tài Bet mong muốn truyền tải đến độc giả không chỉ là kiến thức về lịch sử Lô Đề, mà còn là niềm tự hào về giá trị văn hoá dân gian nước nhà.
Nguồn gốc loại hình giải trí Lô Đề
Mặc dù biết rõ lịch sử Lô Đề xuất phát từ mô hình dò xổ số ở Việt Nam, nhưng trên thực tế nguồn gốc ra đời của loại hình giải trí này lâu đời hơn những gì chúng ta có thể tưởng tượng đến.
Lô đề là gì?
Lô đề là trò chơi cá cược cờ bạc được sáng lập dựa trên xổ số kiến thiết Việt Nam mang tính chất may rủi. Cũng có thể xem đây là dạng mô hình giải trí đơn giản hơn rất nhiều so với hình thức “mua vé số và dò” như nhiều người đã tham gia.
Người chơi chỉ cần đoán hai con số đầu và đuôi của tất cả các kết quả xổ số có trúng giải thưởng. Số trúng giải đặc biệt là Đề, còn các giải còn lại chính là Lô.
Nơi ra đời của loại hình giải trí may rủi
Theo khái niệm về Lô Đề, thì có thể hiểu hình thức giải trí cá cược này có bắt nguồn từ mô hình may rủi từ những con số trên một tấm vé (Lottery). Vé xổ số là một dạng trò chơi mang tính may mắn rất cao, khi hàng loạt những dãy số bất định được in ra trên một tờ giấy nhưng lại có thể đem về nhiều giải thưởng giá trị cho người sở hữu tấm vé đó.
Lấy ý tưởng từ những trò chơi may rủi trong tầng lớp quý tộc thời kỳ cổ đại TCN. Mãi đến thế kỷ 15, những tấm vé đầu tiên mới được phát hành bắt nguồn từ Châu Âu. Đến tận thế kỷ 19, mô hình xổ số phát triển bùng nổ trở thành loại hình giải trí may rủi có sức ảnh hưởng cực lớn đến nền kinh tế thế giới, dưới sự bảo hộ hợp pháp của chính phủ tại nhiều quốc gia.
Ma trận hể hiện mối quan hệ giữa 36 con vật với những bộ phận trên cơ thể người, thường được dùng để cắt nghĩa những giấc mơ.
Tấm vé xổ số không chỉ đem về một sức hút khủng khiếp về kinh tế, mà còn là một trong những yếu tố mang theo hơi thở mới ảnh hưởng đến thói quen văn hoá của nhiều nước trên thế giới. Đặc biệt là các quốc gia thuộc khu vực Châu Á và Đông Nam Á.
Những con số mang tiềm năng thay đổi nền kinh tế thế giới
Theo như tìm hiểu kiến thức lịch sử Lô Đề từ các nền văn hoá xa xưa, xổ số không chỉ mang tính chất giải trí thử vận may. Bên cạnh đó, xổ số còn là sự thúc đẩy nguồn lực kinh tế khủng khiếp cho bất kỳ quốc gia nào. Chính nhờ tính may rủi đi kèm là những giá trị giải thưởng lớn nhỏ khác nhau do xổ số đem lại, có thể nói: trò chơi cá cược này chính là một trong những cách thức đánh trúng tâm lý mong cầu vật chất nhất của người tham gia đỏ đen.
Trước tiên, tìm hiểu sâu về bản sắc văn hoá chơi xổ số thời xa xưa và tấm vé đã thay đổi ra sao theo từng khu vực trên thế giới.
Châu Âu – Mỹ
Tấm vé xổ số đầu tiên trên thế giới được sáng lập vào năm 1449, có tên gọi là Lotto. Nơi phát hành đầu tiên của Lotto là tại Lower Lands, Pháp vào thế kỷ thứ 15. Mục đích phát hành ra những tấm vé chứa đựng các dãy số nhằm ủng hộ phát triển xây dựng làng mạc và thị trấn.
Vào thế kỷ 17, xổ số Lotto trở nên thịnh hành hơn khi chính phủ bắt đầu phát triển nhằm mục tiêu tăng thuế và các chi phí khác để phát triển kinh tế cộng đồng.
Sau đó, xổ số dần phát triển rộng rãi hơn tại các thành thị khác nhau trên đất Pháp và trở thành thói quen giải trí mới của người dân khi vua Francis nhận thấy được tiềm năng kinh tế lớn do xổ số Lotto mang lại.
Năm 1449, tờ vé số đầu tiên được phát hành ở Châu Âu với tên gọi Lotto.
Các thời điểm tiếp theo đó, cơn sóng xổ số mạnh mẽ lan rộng ra khắp các thành thị lớn nhỏ khắp Châu Âu và Mỹ. Đi đầu là chính phủ Anh Quốc đã cho phát hành đợt xổ số kiểu Anh đầu tiên với tổng số lượng là 400,000 vé vào những năm 1566. Xổ số kiểu Mỹ tiếp nối sự phát triển của vé số, khi doanh thu từ xổ số đem lại nhiều đóng góp to lớn cho nền kinh tế Mỹ lúc bấy giờ vào các dịch vụ công cộng như: xây dựng cầu đường, trạm xá, trường học, thư viện,…
Mãi đến những năm 1763, xổ số Tây Ban Nha lần đầu tiên được chính phủ chính thức phát hành hợp thức hoá sau gần 2 thế kỷ phát triển ở các nước cường quốc trên thế giới vào lúc bấy giờ.
Châu Á – Đông Nam Á
Khác với khu vực Châu Âu – Mỹ, mô hình xổ số bắt nguồn từ ý tưởng của vua thời nhà Hán, Trung Quốc vào những năm 205 – 187 TCN nhằm mục đích trùng tu Vạn Lý Trường Thành. Triều đình Trung Quốc đã phát minh ra tấm vé số đầu tiên có tên gọi là Keno.
Mô hình xổ số này được biết đến đã lấy ý tưởng từ việc đề cập đến một loại trò chơi may rủi mang tên: “Rút thăm trúng thưởng”, được tổ chức trong bữa tiệc hoàng gia khi chiêu đãi sứ giả các nước. Mỗi sứ giả sẽ được triều đình phát một lá thăm có viết những con số và nhà vua sẽ là người rút những con số may mắn để trao quà cho các sứ giả.
Từ đó, văn hoá xổ số bắt đầu du nhập qua các quốc gia lân cận do dân di cư và phát triển thành vé số như ngày nay. Một số quốc gia nhanh chóng du nhập hình thức cá cược này với mục đích nâng cao kinh tế có thể kể đến như: Thái Lan, Ấn Độ và gần nhất là Việt Nam.
Lịch sử Lô đề và văn hoá truyền thống dân gian 200 năm của người Việt
Có thể thấy tại bất kỳ thời điểm nào, con người chúng ta vẫn luôn có những khát khao nhu cầu về tài chính, hay đơn giản hơn chỉ là yếu tố nhỏ có thể đem lại chút lợi ích cho cuộc sống cá nhân. Từ đó, mô hình xổ số không còn đơn giản chỉ là một trò chơi may rủi vui vẻ thường thấy của giới quý tộc giàu có. Thay vào đó, việc mua vé số nhanh chóng trở thành thói quen thường ngày của người dân, thậm chí là bản sắc văn hoá của cả một quốc gia.
Nguồn gốc văn hoá giải trí lô đề Việt Nam
Sneyd Kynnersley, một thành viên Hiệp hội Châu Á Hoàng Gia, đã sưu tầm những hình ảnh về các nhân vật trong trò chơi Hoa hội ở Singapore thịnh hành những năm 1880.
Văn hoá lô đề được du nhập vào Việt Nam những năm 1800, khi có một lượng lớn người Trung Hoa cổ đại di dân vào nước ta và đem theo trò chơi này. Tính chất đơn giản, dễ chơi chưa kể hoàn toàn dựa vào may mắn của bản thân, trò cá cược nhỏ này nhanh chóng trở nên viral hơn bao giờ hết trên đất Việt.
Lịch sử Lô đề tại từng thời kỳ phát triển kinh tế Việt
Mặc dù xổ số lô đề đã có mặt từ rất lâu trên thế giới, nhưng để phát triển thịnh hành mạnh mẽ tại Việt Nam thì chỉ mới bắt đầu vào những năm 1990. Cùng tìm hiểu sâu hơn về quá trình hình thành bản sắc đặc trưng của người Việt.
Quá trình hình thành bản sắc từ trò chơi dân gian
Du nhập vào nước Việt từ những năm 1800, nhưng xét về mức độ thịnh hành phải nói đến những năm khi nước ta bị Pháp thuộc, thực dân đã sáng lập một loại hình lô đề mới mang đậm phiên bản Việt với tên gọi “Đề 36”. Đề 36 được lấy cảm hứng sáng lập từ 36 nhân vật Trung Quốc nhưng được thể hiện dưới hình dạng những con vật khác nhau ở tiền kiếp.
Quy luật chơi đề 36 vô cùng đơn giản: người đặt cược sẽ tham gia lựa chọn một con vật. Nhà cái sẽ cử người đi ghi lại và thu tiền cược. Cuối ngày, nhà cái sẽ công bố con vật được bốc trúng và tiền thưởng đi kèm. Một số nhà cái còn biến tấu để luật chơi thêm phần hào hứng bằng các câu đối hoặc những hình ảnh giả dụ để người đặt cược phán đoán.
Nguyên tắc chơi thú vị, kèm theo là không khí hào hứng từ người tham gia cược, đến cuối ngày lại là niềm vui của người thắng cược xen lẫn sự thất vọng từ người thua. Tất cả những yếu tố trên đã khiến Đề 36 nhanh chóng trở thành hình thức trò chơi cá cược thịnh hành ở tất cả các tầng lớp xã hội Việt Nam thời bấy giờ.
Người An Nam chơi Đề 36 con trong dịp Tết
Chỉ sau một thời gian ngắn hoạt động, Đề 36 bị cấm cửa do những vấn nạn đem lại cho xã hội lúc bấy giờ. Thế nhưng, thói quen đánh đề lại nhanh chóng thịnh hành trở lại, do khả năng thúc đẩy lợi nhuận cực khủng.
Nắm bắt được tiềm năng này, thực dân Pháp một lần nữa phát triển mô hình Đề 36 nhằm củng cố nguồn kinh tế thuộc địa. Chính quyền Pháp nhanh chóng bắt tay với các thương nhân Trung Quốc để ký độc quyền mô hình kinh doanh này và chia phần trăm lợi nhuận với các nước thuộc địa.
Khoảng thời gian về sau, Đề 36 lại tiếp tục ngưng hoạt động và chính thức cấm cửa khỏi Việt Nam do bị lên án gay gắt, nhưng vẫn rất phát triển ở các nước Đông Nam Á thậm chí là qua cả thị trường Châu Âu. Không thể bỏ qua những giá trị lợi ích do Đề 36 đem lại, những nhà chức trách từ Trung Quốc đã dày công nghiên cứu và cho ra đời loại Đề 40 mới gồm các nhân vật mang hơi hướng thi ca, sử sách.
Sau khi thống nhất đất nước, chính quyền nhà nước Việt Nam ta chính thức phát hành xổ số, Đề 40 cũng được chuyển sang dạng lô tô xổ số để hợp thức hoá. Từ đó, dần dần xổ số lô đề cũng là một trong những bản sắc văn hoá của người Việt Nam tại các hội chợ lớn nhỏ, hay khi tiếng rao “Vé số đây! Vé số sáng mua chiều xổ” cũng dần trở nên quen thuộc hơn bao giờ hết.
Lô đề mặc dù không được công nhận là hình thức cá cược chính thống tại Việt Nam, nhưng loại hình này vẫn nhanh chóng trở nên phổ biến trong cuộc sống người dân Việt.
Thói quen truyền thống thông qua hình ảnh người dân An Nam xưa xếp hàng đánh đề ngày Tết để cầu may, hay các hình thức bói toán giải mã giấc mơ,… dần trở thành những điểm giải trí tâm linh nho nhỏ, nhằm đem lại niềm vui trong ngày Tết Việt Nam. Có thể nói, Đề 36 chính là nét đẹp rất riêng của người Sài Gòn xưa.
Xem Thêm >> Review 789Bet – Nhà cái Lô Đề tốt nhất Việt Nam
Nguồn cảm hứng nghệ thuật bất tận
Xổ số lô đề dù nằm trong danh sách cấm của nhà nước, nhưng không thể phủ nhận được giá trị nghệ thuật do xổ số lô đề mang lại. Yếu tố tâm linh pha trộn với màu sắc mang hơi thở nghệ thuật xã hội do cách thức đánh đề mang lại, trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ thuật nước nhà.
Một cảnh cắt từ phim 16:30. Người đặt cược vô cùng tức giận vì đã không đánh con số 61 – con số thường được gắn với hình ảnh Thúy Kiều.
Với điện ảnh, biên kịch Nguyễn Mạnh Tuấn đã cho ra đời kịch bản phim hài Tết được lấy cảm hứng từ một câu chuyện có thật mang tên “Trúng số”, nhằm khắc hoạ nên câu chuyện cổ tích có thật ngoài đời thực. Mặc dù chỉ là trò chơi đỏ đen, nhưng đạo diễn đã rất khéo léo khi biến những cung bậc cảm xúc của một người bình thường, bỗng dưng cuộc sống lại gặp bước ngoặt lớn khi tự dưng trở nên giàu nhờ trúng độc đắc.
Với những dự án thiết kế quốc tế của giới trẻ hiện nay, nguồn cảm hứng dự án cũng được lấy từ trò chơi đỏ đen này mang tên: “Dé Số điii” . Dự án đem lại cho người xem những cái nhìn rất lạ, rất hiện đại nhưng cũng rất Việt Nam, nhất là với những người con xa xứ. Có thể thấy, sức ảnh hưởng về giá trị văn hoá nghệ thuật do xổ số lô đề đem lại vẫn luôn chân thật và mộc mạc, từ những điều đời thường nhất hay những thứ phức tạp tăm tối nhất, đều mang đậm bản sắc con người Việt Nam.
Lịch sử Lô đề với nền kinh tế và chính trị nước nhà
Đánh lô đề dựa vào mô hình xổ số do nhà nước Việt Nam tổ chức, nên sẽ không ngoa khi nói rằng: hình thức cá cược lô đề chính là mô hình kinh doanh ngầm song song với xổ số có thể thu về nguồn lợi nhuận cực khủng, nếu người đứng đầu có thể nắm bắt và kiểm soát tốt toàn bộ hành vi, tâm lý của người tham gia đánh đề.
Mặc dù là mô hình giải trí này bị cấm bởi pháp luật Việt Nam do những nguy hại mà lô đề có thể gây ra. Nhưng không thể phủ nhận sức hút ẩn chứa của lô đề đối với người chơi do quy luật cũng như lợi nhuận thu về khi thắng cược. Chẳng có thuật toán nào lợi hơn thuật toán đánh trúng tâm lý con bạc, tính chất may rủi của lô đề sẽ là nguồn thu nhập tiềm năng lớn không thể chối bỏ.
Hình minh họa trên Sài Gòn Mới, xuất bản năm 1950 chỉ trích những ảnh hưởng xã hội tiêu cực của trò chơi này.
Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu giải trí của con người cũng theo đó ngày càng tăng, hình thức kinh doanh xổ số lô đề cũng đã được nâng cấp và hợp thức hoá hơn ngày xưa rất nhiều. Minh chứng rõ nhất là hàng loạt những tựa game trực tuyến về lô đề online ra đời và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường cá cược Việt Nam.
Các loại hình lô đề phổ biến tại Việt Nam
Hiện nay, lô đề thịnh hành nhất có thể điểm mặt qua một số hình thức như sau:
- Đánh đề theo đài Nam – Bắc
- Đánh đầu đuôi, xỉu chủ, bao lô theo con
- Đánh theo đề (giải độc đắc)
- Đánh theo loto
- Đánh lô xiên, 3 càng
Lời kết
Văn hoá xổ số lô đề ở góc nhìn của mỗi cá nhân sẽ có những đánh giá riêng biệt. Nhưng dù là ở góc nhìn của người làm nghệ thuật hay phiến diện, lô đề vẫn là một màu sắc truyền thống của người Việt Nam. Lịch sử hình thành của bất kỳ hình thức văn hoá nào, dù tốt hay xấu, đều là cả một quá trình thay đổi và phát triển cả một nền văn minh. Hy vọng bài viết sẽ đem đến những góc nhìn trọn vẹn nhất dành cho độc giả về loại hình giải trí đỏ đen này.
